EIB: starters zijn sleutel voor herstel woningmarkt

Het vergroten van de mogelijkheden voor starters is de sleutel voor het herstel van de woningmarkt. Afschaffing van de hypotheekrenteaftrek wordt vaak gezien als een belangrijke hervorming die de woningmarkt beter doet functioneren. Het is echter veel effectiever om starters te helpen een woning te kunnen kopen. Bijvoorbeeld door ze vrij te stellen van overdrachtsbelasting, of door het bouwsparen te introduceren. Dit schrijft Taco van Hoek, directeur van het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) in het rapport “situatie op de Nederlandse hypotheekmarkt” d.d. februari 2012. 

Bouwsparen is een verdergaande stap om de kosten voor starters te verlagen: zij mogen dan bijvoorbeeld vijf jaar lang maandelijks € 250 belastingvrij sparen voor de aankoop van een huis. De kosten voor deze maatregel zouden volgens het EIB deels gefinancierd kunnen worden met geld dat vrijkomt door een beperking  van de hypotheekaftrek.

Wat betreft de hypotheekrenteaftrek stelt het EIB een annuïtaire variant voor. Dit betekent dat het percentage dat afgetrokken kan worden, langzaam wordt afgebouwd. Aan het begin van de wooncarrière, als de woonlasten hoog zijn in relatie tot het inkomen, kan nog vrijwel volledig van de renteaftrek worden geprofiteerd. In latere jaren, als de woonlasten relatief laag zijn in relatie tot het inkomen, wordt de renteaftrek steeds meer beperkt. Het voordeel van deze variant is dus dat hij goed aansluit bij de levensloop.

Van Hoek onderzoekt tevens de omvang van de hypothecaire schuld in Nederland. De zorgen over een almaar verdere aangroei van de hypothecaire schulden zijn volgens hem onnodig. De totale omvang ervan zal door vergrijzing en aflossing van spaarhypotheken namelijk flink gaan dalen. Volgens het EIB is de hypotheekschuld extra snel gestegen door een toename van het eigen woningbezit, van 43% van alle woningen in 1985 naar 57% in 2011. Het effect van een groter eigen woningbezit loopt ook naar de toekomst nog door, maar daar staan twee tegengestelde effecten tegenover die samen zwaarder wegen. Zo vergrijst Nederland en de cijfers wijzen uit dat oudere mensen vergeleken met jonge gezinnen veelal een hoger inkomen hebben bij een doorgaans veel kleinere hypothecaire schuld.